Sezon ferii zimowych 2020 trwa w najlepsze, więc na stokach nie brakuje już miłośników białego szaleństwa. Jesteś jednym z nich? A może planujesz w najbliższych dniach wyjazd na narty? W takim razie sprawdź, czy znasz najważniejsze zasady zachowania na stoku, które zmniejszają ryzyko nabawienia się kontuzji. Są na tyle uniwersalne, że sprawdzą się bez względu na to, czy będziesz szusować na stokach w Polsce, czy poza jej granicami.
Urazy na stoku
Najczęściej pojawiające się kontuzje to urazy kolan, ramion, kręgosłupa, nadgarstka czy stóp. Co ciekawe do kontuzji dochodzi nie w czasie jazdy, ale postoju, kiedy skupienie jest mniejsze. Wtedy właśnie istnieje ryzyko, że inny narciarz najedzie na Ciebie lub dojdzie do skrzyżowania nart, dlatego tak ważne są zasady zachowania na stoku narciarskim, które należy znać i bezwzględnie stosować. Poniżej krótka lista najczęstszych kontuzji, na które jesteś narażony jako narciarz lub snowboardzista.
Trzeba jasno podkreślić, że do jazdy na nartach ważne jest odpowiednie przygotowanie motoryczne. Często kontuzje mogą wynikać ze słabych mięśni nóg. Wskazany jest wcześniejszy trening. Długość i charakter przygotowania trzeba uzależnić od wieku i trybu życia. Przed wyjazdem na narty trening powinien być nastawiony na wzmocnienie oraz uelastycznienie mięśni, ścięgien i wiązadeł.
Bazowy sprzęt a bezpieczeństwo narciarza
Zdania na temat tego, czy konieczne jest kupowanie pełnego sprzętu narciarskiego na początku swojej przygody z narciarstwem, są podzielone. Nie ma jednak wątpliwości co do tego, że sprzęt musi być odpowiednio dopasowany do wieku, umiejętności oraz predyspozycji fizycznych jeżdżącego.
Dobrze dobrany sprzęt do potrzeb narciarza jest nie tylko kwestią komfortu, ale przede wszystkim bezpieczeństwa. Przecenianie swoich możliwości i umiejętności jest złym pomysłem, ponieważ nie tylko utrudnia jazdę, ale znacząco zwiększa ryzyko kontuzji. Zacznijmy więc od szybkiego przeglądu bazowego sprzętu, który pomoże zadbać o bezpieczeństwo na stoku.
Narty. Jeśli zdecydujesz się na zakup nart, to na pewno pomocą będzie Ci służył sprzedawca w sklepie sportowym, możesz także poradzić się instruktora jazdy czy bardziej doświadczonego narciarza.
Dla zachowania odpowiedniej stabilności oraz wygody jazdy przyjmuje się, że narty powinny liczyć 5-15 cm mniej niż wzrost jeżdżącego. Dla bezpieczeństwa niezwykle ważny jest też dobór siły wiązań, o co zadba pracownika serwisu. Zbyt mała siła wiązań to ryzyko wypięcia w nieoczekiwanym momencie, a zbyt duża sprawi, że w czasie upadku narta nie wypnie się, co grozi poważną kontuzją.
Buty narciarskie. Muszą być przede wszystkim wygodne. Wcale jednak nie muszą być luźne, czy tak obszerne, by zakładać do nich dwie pary skarpet. Podczas przymierzania konkretnego modelu sprawdź po prostu, czy możesz swobodnie poruszać palcami.
Nie kupuj butów luźnych, gdyż zbyt dużo miejsca w obrębie kostki czy pięty zwiększa ryzyko kontuzji stawu skokowego. Innym ważnym parametrem, na który trzeba zwrócić uwagę, jest twardość obuwia. Wyróżniamy obuwie miękkie, średnie oraz twarde. Pierwsze z nich są przeznaczone dla osób początkujących i dają większą kontrolę nad jazdą, zmniejszają także ryzyko wystąpienia kontuzji. Zawsze obuwie trzeba dobierać do wzrostu i wagi narciarza, jego aktualnych umiejętności oraz preferowanego stylu jazdy.
Kijki. Dobór długości nie stanowi problemu. Mając na nogach narty oraz buty wystarczy, że sprawdzisz, czy trzymając kijki za rączkę, ich długość jest taka, że między ramieniem a przedramieniem powstanie kąt prosty.
Kask narciarski. Upadek na oblodzony śnieg, zderzenie z innym narciarzem czy przeszkodą na trasie zjazdu to niestety częste sytuacje na stoku. Przy niewystarczającym zabezpieczeniu głowy mogą prowadzić do poważnego urazu. Właśnie dlatego podstawowym elementem wyposażenia każdego narciarza musi być kask. Dobrze dobrany powinien przylegać do głowy, ale nie powodować ucisku.
Współczesne modele są wyposażone w takie rozwiązania jak m.in. anatomicznie dopasowana do kształtu głowy wyściółka czy lekka, a jednocześnie trwała konstrukcja, która jest odporna na uszkodzenia i zarysowania. Kaski są nie tylko bardzo wygodne, ale też twarzowe, dzięki czemu stają się ciekawym elementem stylizacji na stok.
Gogle narciarskie. Narciarstwo jest często uprawiane w trudnych, a nawet czasem ekstremalnych warunkach dla oczu. Biały śnieg dookoła w połączeniu z mocnymi promieniami UV, wiatr – to wszystko zwiększa ryzyko uszkodzenia wzroku. By go uniknąć, koniecznie załóż gogle narciarskie, które posiadają dobry filtr UV.
Jak ubrać się na stok?
Jeśli mielibyśmy odpowiedzieć jednym słowem, to powiedzielibyśmy, że… warstwowo. Od dziecka rodzice powtarzali nam, że trzeba się tak ubierać, by nie zmarznąć, ale także tak, by nie przegrzać organizmu. Właśnie dlatego tak ważne jest, by na stok wybierać odzież sportową, która nie tylko zapewni ciepło i ochronę przed wiatrem, ale także skutecznie odprowadzi wilgoć do zewnętrznych warstw materiału, gwarantując komfort bez względu na porę zjazdu oraz warunki atmosferyczne.
3 podstawowe warstwy, które powinieneś mieć na sobie, podczas zjazdów to:
- odzież termoaktywna (góra i dół) – dobrze dopasowana, dzięki minimalnej liczbie szwów zapobiega otarciom, pozwala utrzymać ciepło i odprowadza wilgoć na zewnątrz
- bluza lub polar – możesz ją założyć na bluzę termoaktywną, będzie stanowiła warstwę ocieplającą w szczególnie mroźne dni.
- kurtka narciarska damska lub męska i spodnie narciarskie – warstwa wierzchnia, chroni przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, szczególnie wiatrem i śniegiem, wodoodporny materiał zewnętrzny zapobiega przed dostaniem się wilgoci do wewnątrz, a wewnętrzna ocieplina zagwarantuje skuteczną ochronę przed chłodem.
Dodatki. Podczas jazdy na nartach konieczne są także rękawice narciarskie, które zabezpieczą dłonie przed chłodem, szczególnie polecane są te z regulacją na rzep, która uniemożliwia dostanie się śniegu pod nie. Ważne elementy stroju to także ciepła czapka, komin lub bandanka oraz specjalne skarpety narciarskie ze wzmocnieniami strefy palców i pięty.
Kluczowe zasady zachowania na stoku
W czasie ferii miłośników białego szaleństwa przybywa z każdym dniem, a to oznacza, że na trasach zaczyna się robić tłok. I właśnie dlatego musisz zachować szczególną ostrożność. Czy wiesz, jakie są zasady bezpieczeństwa jazdy na nartach, by wypoczynek był bezpieczny? Poznaj te, które obowiązują na wszystkich stokach na świecie.
1. Wzgląd na inne osoby
Zachowuj się tak, aby nikomu nie zagrażać i nie spowodować żadnej szkody. Każdy narciarz jest także odpowiedzialny za działanie sprzętu, z którego korzysta na stoku.
2. Sposób jazdy na nartach i snowboardzie oraz panowanie nad szybkością
Poruszaj się tak, by w razie potrzeby móc się zatrzymać albo wykonać manewr skrętu. Szybkość zjazdu musisz dopasować do swoich umiejętności, rodzaju i stanu trasy oraz warunków atmosferycznych. Najczęściej bywa tak, że do kolizji dochodzi w związku z rozwijaniem nadmiernej szybkości na stoku, braku panowania nad nartami lub niezauważenia innego uczestnika ruchu. Jeśli widoczność na szlaku jest ograniczona, trzeba poruszać się wolno, podobnie na przełamaniach i w okolicach wyciągów.
3. Wybór kierunku jazdy
Zawsze wybieraj taki tor jazdy, który pozwoli Ci uniknąć możliwości zderzenia z narciarzem, który znajduje się poniżej na stoku. Choć narciarstwo jest sportem wolności, to jednak na stokach rządzi zasada pierwszeństwa, która przysługuje tej osobie, która jest niżej.
4. Wyprzedzanie
Innych narciarzy możesz wyprzedzać zarówno z lewej, jak i z prawej strony, ale musisz zachować taką odległość, by nie ograniczać swobody ruchu narciarzowi, który jest wyprzedzany. Każdy wyprzedzający jest odpowiedzialny na skutki wykonania tego manewru aż do momentu jego zakończenia. Zasada ta odnosi się także do osób stojących na stoku.
5. Ruszanie z miejsca i poruszanie się w górę stoku
Narciarz, który zaczyna zjazd, powinien sprawdzić, patrząc w górę i w dół, czy nie spowoduje tym działanie niebezpieczeństwa zarówno dla siebie, jak i dla innych. Znaczna część wypadków wynika z niespodziewanego włączenia się do ruchu nowego narciarza. Właśnie dlatego tak ważne jest dokładne sprawdzenie, czy włączenie się narciarza nie spowoduje żadnych utrudnień.
6. Zatrzymanie na trasie
Unikaj zatrzymań na trasie, zwłaszcza w miejscach zwężeń oraz o ograniczonej widoczności. W razie upadku narciarz powinien w miarę możliwości usunąć się z trasy.
7. Podchodzenie oraz schodzenie na nogach
Narciarz powinien podchodzić jedynie poboczem trasy, a w warunkach słabej widoczności zupełnie zejść z trasy. Ta sama zasada dotyczy narciarzy, którzy schodzą w dół pieszo. Ślady butów odciśniętych w śniegu stanowią zagrożenie dla jadących.
8. Przestrzeganie znaków narciarskich
Każdy narciarz musi się stosować do znaków, które zostały zamieszczone na trasach dla własnego zdrowia oraz bezpieczeństwa.
9. Wypadki
Każdy narciarz lub snowboarder ma obowiązek udzielenia pomocy poszkodowanemu, jeśli znajduje się w pobliżu.
10. Obowiązek ujawnienia tożsamości
Każdy narciarz czy snowboarder, bez względu na to, czy jest sprawcą wypadku, świadkiem czy poszkodowanym, ma w razie wypadku obowiązek podania swoich danych osobowych.
Kolory tras, a bezpieczeństwo jazdy
Żeby nie narażać się na dodatkowe niebezpieczeństwa, zawsze trzeba dobierać trudność tras do stopnia własnych umiejętności. W wielu krajach obowiązuje czterostopniowy podział tras w zależności od trudności. Aby ułatwić ich identyfikację, oznaczony jest różnymi kolorami.
Trasy zielone – najłatwiejsze, stoki o małym nachyleniu, dobry wybór dla rodzin z dziećmi oraz początkujących dorosłych narciarzy. Dla zaawansowanych dobre miejsce na rozgrzewkę.
Trasy niebieskie – najpopularniejszy tryb tras, dobre rozwiązanie dla wszystkich narciarzy, nieco trudniejszy niż zielony, ale nie jest związany z dużym niebezpieczeństwem, również dla dzieci, nie wymaga odpychania się kijkami czy nawet podchodzenia na zbyt płaskich odcinkach, jak czasami ma to miejsce czasem na zielonych trasach.
Trasy czerwone – zaawansowani narciarze mogą czuć się na tych trasach swobodnie, pozostali muszą zachować ostrożność, starać się nie zwiększać prędkości i redukować ją w warunkach ograniczonej widoczności.
Trasy czarne – najtrudniejsze szlaki, dedykowane zaprawionym narciarzom, najlepiej zjeżdżać w towarzystwie osoby, która zna już ten teren, wymaga redukcji prędkości i zatrzymań. Należy zachować ostrożność w związku z ewentualnymi utrudnieniami jak zakręty, zwężenia, strome odcinki, garby, a także innych narciarzy po upadku.
Inne, ważne zasady jazdy na stoku narciarskim
Pamiętaj o rozgrzewce. Ważne jest też odpowiednie przygotowanie motoryczne. Najlepszym rozwiązaniem jest stretching dynamiczny, czyli ruchy skrętne tułowia, wymachy rąk czy nóg do tyłu. Na takie ćwiczenia warto poświęcić kwadrans, by uniknąć uczucie sztywności w stawach, zwłaszcza w niskich temperaturach. A po jeździe dobrym rozwiązaniem będzie rozciąganie statyczne, by wyciszyć mięśnie. Pamiętaj jednak, że częstą przyczyną kontuzji jest brak odpowiedniej kondycji fizycznej.
Zwróć uwagę na czynniki atmosferyczne. Jednym z ważnych czynników, niezależnych od nas samych są warunki atmosferyczne. Silne słońce, które oślepia, silny wiatr, mgła, czy niskie temperatury także zwiększają ryzyko kontuzji.
Nie przeciążaj organizmu. Warto w przypływie euforii zachować zdrowy rozsądek i nie przeciążać ciała w trakcie pierwszego dnia szusowania na stoku. Rób sobie przerwy, by po upływie dwóch, trzech godzin znów jeździć.
Noś przy sobie telefon komórkowy. Bez względu jednak na wiarę we własne umiejętności, zachowaj ograniczone zaufanie do innych. Noś przy sobie telefon komórkowy, by w razie potrzeby uzyskać potrzebną pomoc.
Pamiętaj o zasadach. Do najważniejszych należy bezwzględne stosowanie się do znaków i zasad panujących na stoku. Pamiętaj także o zakazie spożywania alkoholu.
Bezpiecznie na stoku
Kiedy szusujesz na stoku, liczy się rozwaga. Pamiętaj, że nie jesteś sam, jeżdżąc brawurowo, stwarzasz ryzyko nie tylko dla siebie, ale także dla innych. Zadbaj o swoje przygotowanie kompleksowo, dobierając sprzęt, odzież sportową, a na stoku stosując się do najważniejszych zasad. Dzięki temu będziesz mógł w pełni cieszyć się z pobytu w górach, podziwiać malownicze trasy i korzystać z różnych atrakcji, jakie oferuje ośrodek i lokalni mieszkańcy.
